Erteleme Alışkanlığını Yenmenin Bilimsel Yolları

Hemen başlaman gereken bir işi defalarca ertelediysen yalnız değilsin. Erteleme alışkanlığı, kişinin potansiyelini sınırlandıran, yaygın ama fark edilmesi zor bir sorundur. İşin kötüsü, zamanla kendini suçlama ve düşük özgüven döngüsüne de yol açabilir.

Bu yazıda ertelemenin arkasındaki zihinsel nedenleri ve bilimsel olarak kanıtlanmış çözüm yollarını sade biçimde inceliyoruz.

Erteleme Neden Olur?

Psikolojiye göre erteleme, zamanla ilgili kötü planlama kadar duygusal kaçınmayla da ilgilidir. Zor, belirsiz veya sıkıcı görünen görevler beyin tarafından “tehdit” olarak algılanabilir ve bu da kaçınma davranışını tetikler.

Erteleme alışkanlığı, çoğu zaman tembellikten değil; stres, mükemmeliyetçilik ya da odak problemi gibi sebeplerden kaynaklanır.

1. 2 Dakika Kuralı ile Başlamak

David Allen’ın önerdiği bu teknik, “Yapman gereken iş 2 dakikadan kısa sürecekse hemen yap” ilkesine dayanır. Basit ama etkili bir tetikleyicidir.
Bu kural, küçük görevleri bekletmeden tamamlamayı ve alışkanlık haline getirmeyi kolaylaştırır.

2. Görevleri Parçalara Bölmek

Erteleme çoğu zaman görevlerin büyük ve belirsiz olmasıyla tetiklenir. Görevleri küçük, tanımlı adımlara ayırmak hem zihinsel yükü azaltır hem de harekete geçmeyi kolaylaştırır.

Başlamak, tamamlamaktan daha önemlidir. Bu küçük başlangıçlar zincirleme etki yaratır.

3. Zaman Bloklama ve Görsel Takip

Takvimde belirli zaman aralıklarını yalnızca tek bir görev için ayırmak (zaman bloklama), dikkat dağınıklığını azaltır. Ayrıca bu süreçte görsel takip araçları (checklist, uygulama, ajanda) kullanmak, ilerleme hissini artırır.

Erteleme alışkanlığı bu şekilde yapılandırılmış sistemle kırılabilir.